Sade Mutfak (sadehayat.com)
19. yüzyıldan önce yemekler taş ocak veya şöminelerde pişirildiği için tencereler ateşe en dayanıklı madde olan demirden yapılırdı. Bugün mutfaklarımızda kullandığımız fırın ve ocaklar üretilmeye başlanınca yemek tencereleri de değişim gösterdi. Fakat buna rağmen uzunca bir müddet demir döküm tencereler mutfaklardaki yerini korudu. Çünkü demir tencerelerde pişen yemeğin lezzeti bambaşka oluyordu. 1950′lerde teflon ve yapışmaz tencere ürünlerinin piyasaya sürülmesi ile demir tencereler önemini hızla kaybetti.
Demir döküm tencereler yüksek ısıyı koruyarak pişen yemeğe ayrı bir lezzet katar. Özellikle ağır ateşte pişirerek kullanabileceğiniz demir tencerelerle harika et yemekleri yapabilirsiniz. Hanımlar demir döküm tencerelerin kullanımının zor olduğunu düşünürler ancak bir kere bu tencerelerde pişen yemeğin lezzetini alınca vaz geçmek çok zor olur. İşlem görmemiş demir tencereleri evde uygulayabileceğiniz çok basit bir yağlama işlemi ile kullanıma hazır hale getirebilirsiniz. Yağlanan tencere veya tavalar fırınlanır. Elde edilen yağlı yüzey sayesinde yemekler tencereye yapışmaz. Bu sayede demir döküm tencerenizde kızartmalar, hatta yumurta bile yapabilirsiniz. Demir döküm tencerede çok lezzetli pişen bir diğer yemek ise ekmekler!
Sağlık açısından Demir Döküm Tencere:
Demir tencerelerle pişen yemeklere bir miktar demir geçişi olur. Demir, kansızlık ve demir eksikliği problemleri üzerine çok etkilidir. Vücudumuzdaki demir, maden olarak bildiğimiz demir ile aynı özelliktedir. Dolayısıyla dışarıdan alınan demir ile bu eksiklik rahatlıkla giderilebilir.
Bugün en çok tercih edilen teflon ürünler ise sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkilere sahip. İyibilgi.com‘da bu konuya ilişkin güzel bir çeviri haber yayınlanmış. Yanmayan, yapışmayan tencere ve tavalarda, fırın kağıtlarında, leke tutmayan kumaşlarda PerFlurooctanoic(PFOA) isimli bir kimyasal bulunuyor. Bu kimyasal bağışıklık sistemi, karaciğer ve tiroid bezleri üzerinde zararlı etkilere sahip. Özellikle çocuklarda erken yaşta karaciğer yağlanmaları ve kolestrol dengesizliklerine, kilo ve obeziteye, üreme organı hasarlarına sebep olduğu klinik araştırmalarla kanıtlandı. Bugün mutfaklarda kullanabileceğiniz en güvenilir kaplar;demir döküm, toprak ve çelik tencere ve tavalar.
Peki Demir Döküm Tencereleri Nasıl Kullanacağız?
Demir döküm tencereler normal ürünlerden daha ağır olurlar. Bu özellikleri belki de tek dez avantajlarıdır diyebiliriz. İlk kullanımdaki yağlama işlemi dışında sizi çok da zahmete sokacak bir tarafı yok aslında bu ürünlerin. İsterseniz şimdi tencerelerin kullanıma hazırlanması ve kullanım sonrası bakımlarından bahsedelim.
Demir Döküm Tencereyi Yağlama:
Tencerenizi ilk aldığınız zaman mutlaka yağlayarak fırınlamanız önerilir. Böylece tencerenizde doğal bir tabaka oluşur ve yemekler pişerken tencereye yapışmaz. Bu işlem kaplaması olmayan demir döküm tencereler için gereklidir.(seramik kaplı demir döküm tencereleri tercih etmemenizi öneririz). İç yağı veya kuyruk yağı bir tencerede eritilir ve soğutulur. Krem kıvamına gelen yağ pamuklu bir bez ile tencerenin içine, dışına ve kapağına iyice sürülür(Yağı bol kullanın). Yağlanan tencere ters duracak şekilde fırına yerleştirilir. Ters koymamızın sebebi fazla yağların tencere dibinde birikip katman oluşturmasını engellemektir. (Fırının en alt katına bir tepsi koyun, çünkü tencereden akan fazla yağlar ortalığı kirletebilir) 1 saat yüksek ısıda pişirilir.
Temizleme:
Demir tencereleri deterjanla yıkamayın. Yalnızca ılık su ve sirke ile durulayın. Tencerenize yapışan bir yemek olursa içine bir miktar su koyarak kaynatın ve sadece bez ile durulayın. Göreceksiniz, kirlerden eser kalmayacak. Tencereyi sabunla yıkar ve bu işlemi sık tekrarlarsanız tencere üzerinde oluşan doğal tabakayı zedelemiş olursunuz. Sudan geçirdiğiniz tencereyi ocak üzerinde kuruyuncaya kadar ısıtın. Tencerenin içini pamuklu bir bez yardımı ile ince bir tabaka halinde yağlayın (zeytinyağı kullanabilirsiniz).
NOT: Demir döküm tencerede yemek pişirdikten sonra, yemeği başka bir kaba aktarmanız gerekiyor. Yani pişmiş yemek, 1 saatten fazla tencerede kalmamalı.
Tencerelerin yağlanmadan önceki hali
Yağlanmış ve Fırınlanmış tencere
