Sümeyra Merve Kılınç (sadehayat.com)
Endüstriyel sakız hakkında son günlerde haber portallarında gezinen pek çok haber var. Kimileri sakızdan eşkal çıkarıyor, kimileri sakız hafızayı bozuyor derken bazıları ise hafıza kuvvetlendirmek için sakız öneriyor. Sakızın ilginç hikayesine kısaca göz atalım.
Sakız aslında bir tür tabiat ürünü. 10 bin yıldan daha fazla sürelik bir geçmişe sahip olduğuna inanılan sakızlar geçmişte ağaçlardan elde edilir, baharatlanarak veya sade olarak çiğnenirdi.
Sakızın türü elde edildiği ağacın özelliklerine göre değişiyor. Günlük, mastika, huş ağacı sakızı, sakız ağacı, çam sakızı, damla sakızı sakız türlerinden bazıları. Bu sakızlar bugün bildiğimiz endüstriyel sakızlardan çok farklıydı. Renksiz ve kokusuz olan ağaç reçinelerinden elde edilen sakızlar biraz sertti.
Endüstriyel sakızların keşfedilmesinin ise ibret dolu bir hikayesi var. Lateksten(sakızın hammaddesi) ucuz lastik üretmeye çalışan Thomas Adams bir mühendislik hatası sonucu endüstriyel sakızı bulur. Uzun süre çiğnenebilen bu sakız sonraki dönemlerde parafinlerle ve aromalarla tatlandırıp, renklendiricilerle boyayarak “çiklet” adıyla 1880’lerde piyasaya sürülür. Sakızlar her dönem yeni bir teknolojiye alet oluyor. Bir çok katkı maddesi ile şekilden şekle giren sakızlara ek olarak bugün son teknolojiler kullanılarak kıyafetlere yapışmayan, suda çözülebilen yapay sakızlar üretilmeye çalışılıyor.
Sakızla ilgili çarpıcı haberlerden biri de üzerinde hiç kaybolmayan DNA izlerini taşıyor olması. İngiliz sanatçı Heather Dewey-Hagborg, sokağa atılan izmaritlerden, çiğnenmiş sakızlardan ve saç tellerinden hiç tanımadığı kişilerin 3 boyutlu eşkallerini çıkarıyor.
Endüstriyel sakızın içinde bulunan bazı maddeler ve zararları
(Gerçek Tıp Sayfa 22);
1. Sakız mayası: ambalajda belirtilmeyen bu maddenin içinde kauçuk, vaks, antioksidan, elastomer, reçine, venil polimer, parafin ve katkı maddeleri bulunur.
2. Tatlandırıcılar: Bu suni tatlandırıcılar diyabete zemin hazırlar. En yaygın kullanılan türü aspartamdır. Kuvvetli bağımlılık yapıcıdır.
3. Doğala özdeş aromalar: Rekombinant DNA ve Nanoteknoloji yolu ile üretilen bu maddeler beden- ruh dengesini ve hormonal dengeyi etkiler.
4. Gliserol: Mezbaha atıklarından elde edilir ve domuz ürünü olması muhtemeldir.
5. Lesitin (Emülgatör): Bitkisel olanlarda soya lesitini ifadesi kullanılır. GDO’dur. Domuz ürünü de olabilir.
6. Parlatıcılar: GDO’dur. Alerji ve beklenmeyen etkilere yol açabilir. Bir çok ülkede yasaklanmıştır. (Şellak ve Karnuaba Mumu en çok kullanılanlarıdır.)
7. Titanyum Dioksit: Renklendirici ve nem tutucudur. En tehlikeli katkı maddelerinden biridir. Buna rağmen bugün en çok kullanılan katkı maddesidir. Beyin ve üreme organları üzerine zararlı etkileri bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış titanyum dioksit pek çok gıda ve temizlik maddesinde yoğun miktarda kullanılır.
Gördüğünüz gibi 2,5 gramlık küçük bir sakız en az 30 katkı maddesi içerir. Yapay sakız çiğnemek diyabetten kısırlığa kadar bir çok ciddi bozukluklara yol açıyor. Ayrıca Cardiff Üniversitesi’nin araştırmasına göre sakız hafıza problemlerine sebep olabiliyor.
Yapay sakızlarda bir de yutma sonucu oluşabilecek problemler söz konusu. Bu sakızlar yutulduğu takdirde vücutta 10 yıla kadar kalabiliyor. Bu da bağırsak ve midede bozulmalara sebep oluyor. Amerikan Pediatrists Dergisinde 1998’de yayınlanan bir makalede çok sakız yutan 4 yaşındaki bir kız çocuğunun midesinde renkli bir sakız kitlesi oluştuğu ve doktorların cerrahi müdahalede bulunmak zorunda kaldığı vaka anlatılıyor.
Peki sakızın hiç faydası yok mu? Aslında burada sorulması gereken faydalı sakızın hangisi olduğu. Doğadan elde edilen sakızlar ağız ve diş sağlığı için, mideyi rahatlatmak ve hazmı kuvvetlendirmek için, mide hastalıklarından korunmak için, bazı sakızlar böbrek sağlığı için, ağız kokusunu gidermek ve diş etlerini kuvvetlendirmek için son derece faydalılar.
Kaynaklar
1. Aidin Salih, Gerçek Tıp
2. http://www.kadinvekadin.net/yutulan-sakiz-vucutta-10-yil-kaliyor-2012-04-30.html
3. http://www.kadinvekadin.net/sakiz-cignemek-hafizayi-siliyor-2012-05-06.html
4. http://www.iyibilgi.com/haber.php?haber_id=285594 ve http://io9.com/artist-makes-portraits-from-dna-found-in-chewing-gum-an-489736699
